Tegoroczny festiwal Otwarte Ogrody odbędzie się na Sadybie w pierwszy weekend czerwca tj. w dniach 3, 4 i 5 czerwca.
Jak zwykle, trzonem festiwalu będą kameralne imprezy artystyczne, organizowane przez mieszkańców Sadyby w ich przydomowych ogrodach. Jednym z takich wydarzeń będzie wystawa malarstwa Hanny Chromińskiej. Ta lokalna artystka przygotowuje specjalnie na festiwal serię kilkunastu obrazów przedstawiających Jeziorko Czerniakowskie. Kilka z tych obrazów już powstało. Zachwycają realizmem i trójwymiarowością. Niektóre pokazują rezerwat z niecodziennej perspektywy.
Już dziś możemy też zaanonsować wyjątkowe wydarzenie, które czekało na swoją premierę od kilku lat. Chodzi o spotkanie z wielką historią w byłym majątku „Ogrody Czerniakowskie”. To tu w XVII wieku wystawił sobie drewniany dworek marszałek koronny Stanisław Herakliusz Lubomirski. Tu w dwudziestoleciu międzywojennym działało największe i najnowocześniejsze gospodarstwo ogrodnicze w Polsce, kierowane przez Wojciecha Zatwarnickiego. Tu podczas wojny pracowali na roli i konspirowali młodzi Żydzi z ruchu chalucowego. Tu wreszcie po wojnie mieszkał i tworzył znany polski architekt (m.in. główny projektant Ściany Wschodniej wzdłuż Marszałkowskiej) Zbigniew Karpiński (prywatnie zięć Zatwarnickiego), a potem – znani z działalności literackiej, społecznej i politycznej - jego trzej synowie: Jakub, Wojciech i Marek. Do dziś po tym miejscu z tradycjami pozostał głównie zabytkowy dworek nad Jeziorkiem Czerniakowskim oraz pobliskie mury lodowni. Niewątpliwą atrakcją spotkania będzie możliwość zwiedzenia zabytkowego dworku – z pewnością będzie to pierwsza taka okazja, a kto wie, czy nie jedyna. Gospodarzem spotkania będzie p. Marek Karpiński, historyk literatury, autor książek, w latach 1991-95 urzędnik Kancelarii Prezydenta RP, podsekretarz stanu, ostatni rzecznik Lecha Wałęsy, a następnie założyciel Instytutu Lecha Wałęsy. Obok niego w spotkaniu będą uczestniczyć eksperci z różnych dziedzin, którzy opowiedzą o poszczególnych, nieznanych szerzej aspektach tego przesyconego historią miejsca. Wydarzenie zapowiada się wyjątkowe.
O kolejnych wydarzeniach festiwalowych będziemy informować w miarę zbliżania się terminu i uzyskiwania potwierdzeń od organizatorów.
Festiwal Otwarte Ogrody odbywa się na Sadybie corocznie od 2007 roku, w jeden weekend czerwca. Ma na celu przybliżenie różnych aspektów lokalnego dziedzictwa kulturowego oraz zintegrowanie wokół niego lokalnej społeczności (więcej: www.otwarteogrody.pl). Jest organizowany przez mieszkańców dla sąsiadów i wszystkich chętnych spoza osiedla, głównie w prywatnych ogrodach Sadyby, ale również w przestrzeni publicznej osiedla. Festiwal na Sadybie jest jednym z kilku, które odbywają się co roku pod tym samym hasłem („Otwarte Ogrody”) w zaprzyjaźnionych miastach-ogrodach w Warszawie i okolicach: Podkowa Leśna, Milanówek, Komorów, Józefów, Konstancin Jeziorna, Zalesie Dolne, Włochy.
Zamieszczone zdjęcie pochodzi z bloga „Warszawa w obiektywie”.
Fragment Spacerownika Gazety Wyborczej o dworku – przeczytaj poniżej
XIX-wieczny dworek
Za osiedlem bloków z 1978 r., blisko brzegu Jeziora Czerniakowskiego, przycupnął XIX-wieczny dworek (ul. św. Bonifacego 1). Niewykluczone, że stoi w miejscu XVII-wiecznego drewnianego dworu Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, właściciela Czerniakowa, fundatora kościoła i klasztoru oo. Bernardynów. W 1922 r. leżące odłogiem tutejsze grunty majątku Czerniaków nabył Wojciech Zatwarnicki (1874-1948), wykształcony na Ukrainie ogrodnik i pionier upraw. Sam zamieszkał w nieistniejącym dziś murowanym domu bliżej Gołkowskiej, dworek zaś udostępnił kołu wędkarskiemu.
Zatwarnicki założył wzorcowe gospodarstwo. Pobudował cztery olbrzymie szklarnie i tysiące inspektów. Wyspecjalizował się w uprawie bardzo wczesnych pomidorów, które jako pierwsze trafiały na warszawski rynek. By 20 tys. pomidorowych krzaków nie zmarzło podczas wiosennych nocy, rozpinał nad nimi maty na skonstruowanych w tym celu rusztowaniach. Miał też olbrzymią plantację szparagów, uprawiał chrzan włoski, karczochy, selery, pory, ale główny dochód przynosiła mu doskonałej jakości cebula. „Kultury te prowadzone były w sposób w Warszawie i w Polsce wówczas nieznany i stanowiły sensacyjną atrakcję. Dla chrzanu sprowadził Zatwarnicki aż dwóch instruktorów z Niemiec, dla pomidorów przywiózł z Moraw technika, jak ze Szwajcarii mleczarza do krów (innych w oborze nie było jak z pierwszymi nagrodami; kupowane one były na dorocznych wystawach w Gdańsku, wszystkie wschodniopruskiej rasy). Wzorowe pieczarkarnie, dojrzewalnie i pakownie pomidorów oraz wytężona iście amerykańska akcja opanowywania wczesnymi warzywami z pola terenów importu z Niemiec i Włoch (np. Górny Śląsk), które zwycięsko były zdobywane, wszystko to czyniło z Czerniakowa nie tylko warsztat wzorowej pionierskiej pracy, ile ośrodek przyjacielskiego promieniowania przykładem i oświatą” - zachwycał się dr Władysław Rogowski na łamach pisma „Sad i Owoce” (nr 3 z września 1939 r.).
Gospodarstwo Wojciecha Zatwarnickiego przestało istnieć po wojnie. Ale jeszcze w czasie okupacji odegrało szczególną rolę. Za zgodą Niemców powstał w nim kibuc (tzw. farma chalucowa), w którym mieszkali i pracowali Żydzi, co ich ratowało przed wywiezieniem do Treblinki. Po likwidacji farmy w grudniu 1942 r. kibucnicy trafili do getta, by po kilku miesiącach wziąć udział w powstaniu.
Po wojnie w dworku mieszkał m.in. znany architekt Zbigniew Karpiński, projektant wielu budynków w Warszawie, w tym Ściany Wschodniej przy Marszałkowskiej, a prywatnie zięć Zatwarnickiego. Pamiątką po kwitnącym gospodarstwie jest znajdująca się w pobliżu betonowa budowla. By do niej dojść, sprzed bramy dworku skręcamy koło barierki z rur w gruntową ścieżkę. Otoczone potężnym murem zagłębienie terenu to dawny magazyn lodu. Jego wnętrze ma wielkość nawy sporego kościoła. W czasach Zatwarnickiego przynoszono tu lód z Jeziora Czerniakowskiego i przechowywano w odpowiednich warunkach, a następnie dostarczano do warszawskich sklepów i restauracji.
